Wettelijke regelingen voor mantelzorg

De Wet Arbeid en Zorg regelt het recht op verschillende verlofsoorten, zoals ouderschapsverlof en zorgverlof. De WAZO heeft als doel het voor werknemers makkelijker te maken om werk en zorg te combineren.

Onder deze wet vallen:

• Calamiteitenverlof
• Kortdurend zorgverlof
• Langdurig zorgverlof

Calamiteitenverlof

Een familielid, waar je voor zorgt, moet plotseling naar de dokter worden gebracht. Dan mag je als werknemer calamiteitenverlof opnemen. De duur kunnen werkgever en werknemer gezamenlijk afspreken. Het verlof wordt volledig door de werkgever betaald. Is er langer verlof nodig? Onderzoek dan op tijd welke andere ondersteuning nodig is -voor thuis en op het werk-. Er kan dan worden afgesproken welke verlofmogelijkheid het beste past. Van langdurig zorgverlof tot het Persoonlijk Levensfase Budget (PLB).

• Het calamiteitenverlof is geschikt voor:
  Het oplossen van plotselinge situaties in mantelzorgsituaties
• Niet geschikt voor:
  Langdurige zorg

Tips over calamiteitenverlof

• Vraag aan de medewerker hoe lang hij/zij verwacht met verlof te zijn. Je kunt achteraf vragen aan te tonen of het verlof nodig was.

Kortdurend zorgverlof

Je medewerker is de enige die zorg kan geven aan een gezinslid, een tante, huisgenoot of vriend. Hiervoor kan de medewerker zowel kort- als langdurig zorgverlof opnemen, afhankelijk van de situatie. Het hoeft niet alleen te gaan om levensbedreigende situaties. Ook noodzakelijke zorg bij ziekte en hulpbehoevendheid is een geldige reden om een beroep te doen op kort- dan wel langdurig zorgverlof.
De werkgever betaalt ten minste 70% van het salaris. Alleen met zwaarwegende redenen kan dit verlof worden geweigerd.

Als medewerker mag je maximaal tweemaal het aantal uren dat je werkt per week opnemen binnen een periode van 12 maanden. Als je 40 uur per week werkt mag je dus 2 weken kortdurend zorgverlof opnemen. Tijdens het kortdurend zorgverlof bouw je gewoon vakantiedagen op. De werkgever mag het verlof niet hiervan aftrekken.

• Kortdurend zorgverlof is geschikt voor:
  Situaties waarin medewerker tijd krijgt om de zorg te organiseren en te regelen
• Niet geschikt voor:
  Langdurige zorg

Tips voor kortdurend verlof

• Je medewerker moet het verlof zo spoedig mogelijk melden. Je mag informatie vragen van je medewerker om te beoordelen of degene recht heeft op verlof. Wees je bewust van het risico op ziekmelding, wanneer kortdurend zorgverlof niet mogelijk is.

Langdurend zorgverlof

Een medewerker moet voor een familielid of vriend zorgen die levensbedreigend ziek is, of hulpbehoevend. Met langdurig zorgverlof mag hij of zij binnen een jaar zes keer zijn werkuren per week opnemen. Weigeren mag alleen met zwaarwegende argumenten. Langdurig zorgverlof is onbetaald.

• Langdurend zorgverlof is geschikt voor:
  Mantelzorgsituaties
• Niet geschikt voor:
  Plotselinge en tijdelijke zorg

Tips over langdurig zorgverlof

• De medewerker moet tenminste twee weken voor de verlofperiode het verlof aanvragen bij de werkgever. Je mag een medewerker vragen om een doktersverklaring om te beoordelen of iemand recht heeft op verlof.
• Verifieer of langdurig zorgverlof de passende oplossing is. Zorg voor begeleiding. Evalueer met de medewerker: welke problemen zijn (nog niet) opgelost?

De Wet Flexibel werken (WFW) maakt het mogelijk dat een medewerker op andere arbeidstijden kan werken, op aangepaste uren aan de slag gaat of wil thuiswerken.

Er kan een beroep op deze wet worden gedaan als:

• je organisatie minimaal 10 werknemers telt
• je medewerker met mantelzorgtaken een half jaar in dienst is
• De Wet Flexibel werken is geschikt voor:
  Structurele maatwerkoplossingen voor mantelzorgsituaties
• Niet geschikt voor:
  Plotselinge situaties waarin zorg nodig is

Tips over het inzetten van de WFW

• De medewerker meldt twee maanden voor de ingangsdatum schriftelijk zijn of haar voorkeur voor bijvoorbeeld andere arbeidstijden. Je moet binnen een maand hierover een besluit nemen. Onderzoek en bespreek ook de knelpunten op het werk en thuis. Zo weet je beter welke oplossing het beste is voor je medewerker.

Naast de wettelijke regelingen worden er steeds vaker in cao’s aanvullende afspraken gemaakt om werk en privé beter te combineren. Denk aan mogelijkheden voor:

• Sparen voor verlof
• Sparen voor een persoonlijk budget (salaris of vrije dagen)
• Seniorenverlof
• Generatieverlof

Tips over het bespreken van verlofmogelijkheden met medewerkers:

• Bij mantelzorg kan er sprake zijn van een langdurige en intensieve zorgsituatie. Onderzoek met de medewerker in hoeverre de inzet van verlofregelingen de oplossing biedt voor de werk en mantelzorg situatie;
• Bespreek met de medewerker dat verlofregelingen een tijdige oplossing bieden, maar geen structurele;
• Denk ook aan andere oplossingen op het werk of thuis: hoe kan medewerker de zorg thuis anders organiseren en een eigen netwerk inzetten? Op het werk kan het team betrokken worden om te komen tot een tijdelijke oplossing;
• Probeer in de gesprekken uit te komen op ‘geven en nemen’ en niet puur op ‘rechten en plichten’.